Martin Luther King Kimdir?

Amerika’nın 20. Yüzyıla damgasını vurmuş siyasi figürlerinden olan Martin Luther King kimdir? Hayatı hakkında bilinmeyenleri, çocukluğu, siyasi mücadelesi ve suikastı hakkında her şeyi makalemizin devamında bulabilirsiniz.

Martin Luther King’in Hayatı

Martin Luther King kimdir? Sivil haklar hareketinin öncüsü olan akademisyen ve bakan olan King, 1950 yıllarının ortalarından itibaren Amerika Birleşik Devletleri’nde ırksal eşitsizliğinin en büyük karşıtı olarak sesini yükseltmiş aktivisttir. Aktivizmi ve ilham verici konuşmalarıyla, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Afrikalı-Amerikalı vatandaşların yasal ayrımcılığını sona erdirmenin yanı sıra 1964 Sivil Haklar Yasası ve 1965 Oy Hakları Yasası’nın oluşturulmasında çok önemli bir rol oynadı.

1964 yılında Nobel Barış Ödülü kazandı ve tarihin gelmiş geçmiş en büyük siyahi Amerikalı liderlerden birisi olarak adını tarihe yazdırmıştır.

Çocukluk Dönemi

Amerika’nın efsanevi aktivistlerinden olan Martin Luther King kimdir ve çocukluk dönemi nasıldı? 15 Ocak 1929 tarihinde dünyaya gelen Martin Luther King Jr’ın babasının adı Michael King Sr ve annesi Alberta Williams King’di. Ortanca bir çocuk olarak doğmuş ve taşrada büyümüştür. Kendisinden önce 13 üyeye sahip küçük bir klişeyi (Ebenezer Baptist olan kilisenin adı daha sonra Martin Luther King’in anısına Martin Luther King Sr. Adını aldı) devraldıktan sonra güçlü bir cemaati olan bir yer haline getirdi. Jannie Celeste Parks ile evlendi ve Alberta isminde bir çocuğu oldu.

King’in Willie Christine adında bir kız kardeşi ve Alfred Daniel Williams King adında bir abisi vardı. Aileleri onları sevgi ile disiplinli bir şekilde büyüttü. Ancak ailesi ne kadar istemese de daha çocuk yaşta ırkçılık ve ten renginden kaynaklanan ayrımcılığa maruz kaldılar. Bu, Martin Luther King’de kalıcı bir etki bıraktı ve henüz genç yaşta sınıf üstünlüğü görüşüne karşı çıkmaya başladı.

5 yaşında devlet okulunda eğitim görmeye başlayan ve vaftiz edilen King, 12 yaşında, 1941 yılında büyükannesi Jennie’yi kalp krizi nedeniyle kaybettikten sonra ağır bir travma yaşadı ve evlerinin ikinci katından atlayarak intihara teşebbüs etti. Genç King liseyi Booker T. Washington Lisesinde okudu. 1944 yılında 15 yaşındayken Morehouse Koleji’ne başladı. Ailesi dindar olan Martin genel olarak dinini sorgulayan ve ibadet etmekten yoksun büyüdü. Ergenlik döneminin büyük bir kısmını bu şekilde yaşadı. Daha sonra aldığı İncil eğitimi ile inancını tazeledi ve kariyetini bu yönde şekillendirmek istedi.

Ancak King, üçüncü yılında bir İncil dersi aldı, inancını tazeledi ve hizmette bir kariyer hayal etmeye başladı. Son yılının sonbaharında kararını babasına anlattı.

Eğitimi

Martin Luther King, eğitim gördüğü Morehouse College’den sosyoloji derecesi aldı. 1951 yılında sınıfının birincisi oldu ve öğrenci topluluğu başkanı olarak seçildi. Ayrıca yüksek lisans eğitimi için burs kazandı. Üniversitede alkol içen ve kadınlarla yakın ilişkiler kurarak babasının muhafazakâr tutumuna tamamen ters bir davranış sergiledi. Daha sonra Morehouse Kolej Müdürü Benjamin E Mays, kendisine rehberlik etti ve ruhsal gelişimi için destek oldu. Mays aynı zamanda ırksal eşitlik savunucularından birisiydi. Üniversiteyi Boston üniversitesinde okuyan King, doktora çalışması yaptı. Bu çalışmaları sırasında Coretta Scott ile tanıştı ve 1953 yılında evlendiler. Bu evlilikten, Yolanda, Luther King, Dexter Scott ve Bernice isminde dört çocuğu oldu.

Hala tezi üzerinde çalışırken 1954 yılında Alabama’da bulunan Dexter Avenue Baptist Kilisesi’nde papaz oldu ve bir yıl sonra doktorasını tamamlayarak diplomasını aldı. Bu tarihte King henüz 25 yaşındaydı.

Montgomery Otobüs Boykotu

2 Mart 1955’te, 15 yaşındaki bir kız, yerel yasaları ihlal ederek, Montgomery şehir otobüsünde beyaz bir adama koltuğunu vermeyi reddetti. Genç Claudette Colvin daha sonra tutuklandı ve hapse atıldı. Başta bunun bir protesto olduğu sanıldı ancak genç kız hamile olduğu gerekçesiyle yer vermeyi reddettiğini söyledi.

1 Aralık 1955 tarihinde 42 yaşındaki bir kadın olan Rosa Parks, Cleveland caddesi otobüsüne bindi ve renkliler olarak adledilen siyahiler için ayrılmış koltukların ilk sırasına oturdu. Daha sonra otobüste tüm koltuklar doldu ve birkaç beyaz otobüse bindi. Otobüs şoförü beyaz bir adamın ayakta olduğunu ve siyahilerin yer vermesini istedi. Arka koltuklarda oturan üç siyah yerini verdi ancak Parks bunu reddetti. Daha sonra Parks şoförün tüm ısrarlarına rağmen kalkmayınca tutukladın ve 30 dakikalık bir duruşmadan sonra suçlu bulunarak 10 dolar para cezasına çarptırıldı. Ayrıca dava masraflarını da ödedi.

Bu olaydan sonra ED Nixon, King ve beraberindeki birkaç sivil bir araya gelerek otobüs boykotuna gittiler. Boykotu yönetmesi için iyi eğitim aldığı gerekçesiyle Martin Luther King seçildi.  King grubun başkanı olarak yaptığı ilk konuşmasında, “Protesto etmekten başka çaremiz yok. Yıllardır inanılmaz bir sabır gösterdik. Bazen beyaz kardeşlerimize davranış şeklimizi sevdiğimiz hissini verdik. Ama bu gece bizi özgürlük ve adaletten daha azına sabırlı kılan bu sabırdan kurtulmak için geliyoruz. ” şeklinde konuştu.

King’in ustaca söylemi, Alabama’daki sivil haklar mücadelesine yeni bir sinerji kattı. Otobüs boykotu, Montgomery’nin Afro-Amerikan toplumu için 382 günlük işe yürüme, taciz, şiddet ve sindirmeyi içeriyordu. Hem King’in hem de Nixon’un evleri bu süre içerisinde saldırıya uğradı. Afro-Amerikan toplulukları, Yüksek Mahkeme’nin kararına dayanarak bu hareketlerin anayasaya aykırı olduğunu ileri sürerek yasal bir savaş başlattı. Birkaç aylık direnişten ve mali kayıplardan sonra Montgomery şehri, bu ayrımcılık yasasını kaldırdı.

Ocak 1957’de King, Ralph Abernathy, 60 bakan ve sivil haklar aktivisti, Siyah kiliselerin ahlaki otoritesini ve örgütleme gücünü kullanmak için Güney Hristiyan Liderlik Konferansı’nı kurdu. Sivil haklar reformunu teşvik etmek için şiddet içermeyen protestoların yapılmasına yardımcı olacaklardı.

Greensboro Oturma Eylemi

Şubat 1960’ta, Kuzey Carolina’daki bir grup Afro-Amerikan öğrenci, Greensboro oturma eylemi olarak bilinen hareketi başlattı. Öğrenciler şehrin mağazalarında ırksal olarak ayrılmış yemek tezgahlarına otururlardı. Renkli bölümde ayrılmaları ya da oturmaları istendiğinde, sadece oturmuşlar, kendilerini sözlü ve bazen fiziksel tacize maruz bırakıyorlardı.

Hareket, diğer birçok şehirde hızla ilgi gördü. Nisan 1960’da SCLC, Kuzey Carolina, Raleigh’deki Shaw Üniversitesi’nde yerel oturma eylemi liderleri ile bir konferans düzenledi. King, öğrencileri protestoları sırasında şiddetsizlik ve barış yanlısı gösteriler yapmaya teşvik etti. Bu toplantıdan Şiddetsiz Öğrenci Koordinasyon Komitesi kuruldu ve bir süre SCLC ile yakın çalıştı. 1960 Ağustos’una gelindiğinde, oturma eylemleri güney kentindeki yemek masalarındaki ayrımcılığa son vermede başarılı oldu.

1960’a gelindiğinde King, ulusal düzeyde tanınmaya başladı. Atlanta’ya döndü ve babasıyla Ebenezer Baptist Kilisesi’nde yardımcı papaz oldu ama aynı zamanda medeni haklar çabalarına devam etti. 19 Ekim 1960’da King ve 75 öğrenci yerel bir mağazaya girdiler ve öğle yemeği için servis talep ettiler, ancak reddedildiler. Bölgeden ayrılma uyarısı yapılan gençler bunu reddetti ve King’in de aralarında olduğu 36 kişi tutuklandı. Olayın şehrin itibarına zarar vereceğini anlayan Atlanta belediye başkanı bir bir anlaşma teklif etti etti ve sonunda suçlamalar düştü. Ancak kısa süre sonra King, trafik kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındı ve tutuklandı. Tutuklandığı haberi John F Kennedy’ye kadar ulaştı ve o sıralar başkanlık yarışında olan King’i serbest bırakmak için mücadele etti. Sonunda siyasi baskılar etkili oldu ve hapisten çıktı.

‘Bir Hayalim Var’ Konuşması

Birmingham kampanyasının sonunda King ve destekçileri, ülkenin başkentinde birden fazla örgütten oluşan büyük bir gösteri için planlar yapıyorlardı ve hepsi barışçıl bir değişim istiyorlardı.

28 Ağustos 1963’te, Washington’daki tarihi Yürüyüş, Lincoln Anıtı’nın gölgesine 200.000’den fazla insanı çekti. King, bir gün tüm erkeklerin kardeş olabileceğine olan inancını vurgulayarak ünlü “Bir Hayalim Var” konuşmasını burada yaptı.

“Dört çocuğumun bir gün tenlerinin rengiyle değil, karakterlerinin içeriğiyle değerlendirilecekleri bir ülkede yaşayacaklarını hayal ediyorum.”

– Martin Luther King, Jr. /”Bir Hayalim Var” konuşması, 28 Ağustos 1963

Yükselen sivil haklar ajitasyon dalgası, kamuoyu üzerinde güçlü bir etki yarattı. Irksal gerginlik yaşamayan şehirlerdeki pek çok insan, ülkenin Jim Crow yasalarını ve Afrika kökenli Amerikalı vatandaşlara uygulanan ikinci sınıf muamelenin neredeyse yüzyıla yakınını sorgulamaya başladı.

Nobel Barış Ödülü

Bu, federal hükümete kamuya ait tesislerde ayrımcılığı yasadışı ilan etme ve kamu barınaklarının ayrıştırılmasını uygulama yetkisi veren 1964 Sivil Haklar Yasasının kabul edilmesiyle sonuçlandı ve aynı zamanda 1964 Nobel Barış Ödülü almasını sağladı.

King’in mücadelesi 1960’lar boyunca devam etti. Çoğunlukla, ilerleme modeli iki adım ileri ve bir adım geri gibi görünüyordu. 7 Mart 1965’te Selma’dan Alabama’nın başkenti Montgomery’ye planlanan bir sivil haklar yürüyüşü, polisin göstericilerle Edmund Pettus Köprüsü’nü geçmeye çalışırken gece sopaları ve göz yaşartıcı gazla karşılaşmasıyla şiddet olaylarına dönüştü.

King yürüyüşte değildi, ancak saldırı televizyonda, kanlı ve ağır yaralı yürüyen yürüyüşçülerin korkunç görüntülerini gösteriyordu. ” Kanlı Pazar ” olarak anılacak bir günde 17 gösterici hastaneye kaldırıldı .

Yürüyüşün yapılmasını engelleme emri nedeniyle ikinci yürüyüş iptal edildi. Üçüncü bir yürüyüş planlandı ve bu sefer King bunun bir parçası olduğundan emin oldu. Güneyli yargıçları, yasaklama emrini ihlal ederek yabancılaştırmak istemeyen farklı bir yaklaşım izlendi.

9 Mart 1965’te, hem Siyah hem de beyaz 2.500 yürüyüşçü bir kez daha Pettus Köprüsünü geçmek için yola çıktı ve barikatlar ve eyalet askerleriyle yüzleşti. King ise bu sırada bir çatışma yerine herkesin dizlerinin üzerine çökmesini ve dua etmesini istedikten sonra dağıldı.

Suikast

1968’e gelindiğinde, gösteriler ve yüzleşmeler King’i yıpratmaya başladı. Yürüyüşlerden, hapse girmekten ve sürekli ölüm tehdidi altında yaşamaktan bıkmıştı. Amerika’da medeni hakların yavaş ilerlemesi ve diğer Afrikalı Amerikalı liderlerin artan eleştirisi karşısında cesareti kırılıyordu. Washington’da hareketini canlandırmak ve giderek artan sorunlara dikkat çekmek için başka bir yürüyüş için planlar hazırlanıyordu

Ertesi gün, Lorraine Motel’deki odasının balkonda duran Martin Luther King Jr., bir keskin nişancı mermisiyle öldürüldü. Azılı bir suçlu ve eski mahkûm olan James Earl Ray adlı tetikçi, iki aylık uluslararası bir insan avından sonra sonunda yakalandı. Suikast, ülke çapında 100’den fazla şehirde isyan ve gösterilere yol açtı. Ray, 1969’da King’e suikast suçunu kabul etti ve 99 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 23 Nisan 1998’de cezaevinde öldü.

“Joseph Stalin Kimdir?” isimli makalemizi okumak için buraya tıklayabilirsiniz.