Hümanizm nedir? Hümanizm Hakkında Bilinmeyenler

Son zamanlarda sıkça duyduğumuz yeni çağ akımlarından biri olan Hümanizm nedir? Bilmeniz gereken her şeyi bulacağımız yazımızda hümanizmi detaylı inceleyeceğiz.

Hümanizm nedir sorusuna en net şekilde cevap verebilmek için, dünyanın kaderini değiştiren Rönesans’a yakından bakmak gerekecektir. Rönesans’ın doğuşuna sebep olan olayları anlayabilmek için orta çağ Avrupa’sında meydana gelen kadın ve erkeklerin cadı olduğu gerekçesiyle bağnazlığın kurbanı olmuş ve diri diri yakılmışlardı. Hatta insanlara cennet sattığını iddia eden (Endüljans (Fr. İndulgence olarak da geçer) kişiler cahil halkı kandırmaktaydı. İncil kitabının her köşede farklı şekilde yorumlanması ve kilisenin kendilerini tanrının yeryüzündeki otoritesi olarak tanıtan dönem mutlak bir yenilikçi hareketin doğmasını şart koşmuştu. Rönesans akımını besleyen şey ise bu döneme gösterilen insani bir tepki olarak çıkmıştır. Kimilerine göre kilisenin tutumuna karşı “Tanrı iradesinin yeniden göğe dönmesi” şeklinde yorumlanmakta.

Bugün Avrupa’yı şekillendiren düşünce akımlarının başında gelen hümanizm, bu ortamda meydana gelmiş, ilk olarak düşünce, edebiyat ve diğer sanat dallarında şekillenmiştir. Daha sonra sanat eserlerinin ifadeye geçmeye başlaması akımın gün yüzüne çıkması için bir zemin hazırladı. Tam olarak hümanizm nedir sorusuna verebileceğimiz en net ve kısa cevap “İnsancılık” olacaktır. Yani insanın dili, dini ve ırkı gözetmeksizin yalnızca insan olduğu için saygı göstermek.

Hümanizm akımı, İtalya’da Rönesans hareketleri arasında orta çağ hareketlerinin dogmacılığına bir tepki olarak ortaya çıktı. Toscana bölgesi, hümanizm düşüncesinin ilk yeşerdiği bölgeler olarak görülebilir ve Floransa’da hümanist sanatçı ve bilim insanlarının eserleri görülebilir. Değerlerin yenilenmesi gerektiğini, felsefenin, edebiyatın ve sanatın antik dönem klasiklerinin temeli olması gerektiğini savunan bir akımdır. Aydınlanma dönemiyle birlikte anılır.

Rönesans ve Hümanizm

Dogmacılığı ve bağnazlığı reddeden Rönesans akımının öncüleri, aynı zamanda hümanizm benimsedi. Bilgi, araştırma ve bilimsel gerçeğe susamış insanlar, Rönesans akımının ateşleyicisi oldular. Bu akım aynı zamanda insan hayatının her şeyin üzerinde bir değere sahip olduğu fikrinin ön plana çıkmasını sağladı. Dolayısıyla Rönesans ve Hümanizm için doğrudan bağlantılı olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Hümanizm insan hayatını, kişiliğini ve daha iyi yaşayabilmesi her şeyin üzerinde tutmuştur. Akımın getirdiği değerler, akıl ve özgür iradeye dayanmaktadır. Matbaa icadının yazılı metinleri çoğaltma imkânı sağlamasından ötürü fikrin tüm Avrupa genelinde daha hızlı bir şekilde yayılabileceği bir ortam sağladı. Bu, merkezi iradenin mutlak hakimi olan kilise otoritesine karşı yapılan en büyük “reform döneminin” bir kıvılcımı oldu. Hümanizmin amacı, insanın doğasına olan güvenin bir genel etik anlayışı haline getirilmesidir. Hümanizm kelimesi ilk kez 19. Yüzyılın ikinci yarısında dillendirilmeye başlanmışsa da hümanizm anlayışı ve hareketi 16. Yüzyılda görülmektedir.

Hümanizm nedir? Hümanizm ve Sosyalizm aynı şey mi? Hem insanı yaşam hem de adil yaşam şartları sağlamak, insanlar arasındaki maddi manevi tüm eşitsizliği ortadan kaldırmayı amaçlayan bir fikir akımı aynı zamanda sosyalist fikir akımına benzetilmekte. Fakat sosyalizm siyasi, hümanizm ise genel bir kavram olduğundan ikisinin ayrıştığı noktalar vardır. Öte yandan sosyalizm bir yönetim biçimi olabilir ancak hümanist yönetim biçimi söz konusu değil. Ayrıca sosyalizmin bir yargılama ve özgürlük kısıtlayıcı şartları olduğundan, hümanizmin sosyalizm ötesinde olduğunu söylemek mümkün. Hümanist fikir akımı, kişilerin eğitim, din, politika, mimari, dil gibi her alanda özgür iradeye saygı gösteren ve tüm dünyayı etkilemiş bir akımdır. Modern dünyanın temellerindeki en büyük atılımın hümanizm akımına bağdaşması yanlış olmayacaktır.

Antik Yunan’da Hümanizm

Antik Yunan’da hümanizm temel aldığı ve Miletus’lu Thales ve Xenophanes’in temellerini attığı söylenebilecek hümanizm düşüncesinin en önemli temsilcilerinin isimleri aslında oldukça tanıdıktır. Ninja Kamplumbağalar’ı izleyen herkes Rönesans/hümanizmin en önemli sanatçılarını ve bilim insanlarını sayabilirler. Bunlar: Rafael(lo), Donatello, Leonardo (da Vinci), Michelangelo’dur. Bunun dışında Botticelli (16. Yüzyıl – ressam), Pétrarque, Gozzoli (15. Yüzyıl – ressam) …